ارتودنسی ثابت یا متحرک کدام بهتر است ؟

ارتودنسی متحرک دندان

منظور از ارتودنسی متحرک دندان این است که بیمار می تواند دستگاه ارتودنسی را از دهان خود خارج کند. ارتودنسی متحرک دندان به صورت کلی برای دو دسته از درمان های ارتودنسی مورد استفاده قرار می گیرد: مرتب کردن دندانها و هدایت رشد فک (ارتوپدی فک).

ارتودنسی ثابت یا متحرک کدام بهتر است ؟

مرتب کردن دندانها

به طور کلی مرتب کردن دندانها در روش ارتودنسی متحرک دندان نسبت به ارتودنسی ثابت دقت کمتری دارد و بیشتر محدود به کودکان و نوجوانان می باشد.

از ارتودنسی متحرک دندان برای مرتب کردن دندانها در شرایطی استفاده می شود که شدت بی نظمی دندانها کم است و همچنین سن بیمار به منظور انجام درمان ارتودنسی ثابت کم است. به عبارت دیگر دندانهای شیری به طور کامل با دندانهای دائمی جایگزین نشده اند.
از سوی دیگر ارتودنسی متحرک دندان برای جابجایی فکین نیز به کار برده می شود. این دستگاههای ارتودنسی متحرک دندان برای جلو آوردن فک پایین و یا جلو آوردن فک بالا بسته به نیاز بیمار به کار برده می شوند . پلاک ارتودنسی متحرک دندان می تواند به صورت مستقل و یا به همراه ارتودنسی ثابت به کار رود . بعد از هر وعده غذایی پلاک ارتودنسی متحرک دندان می بایست با کمک مسواک و مایع ظرفشویی کاملا تمیز شوند و سپس زیر جریان آب شسته شوند . لازم به ذکر است که در روزهای اول استفاده از پلاک ارتودنسی متحرک دندان مشکلاتی در تکلم ، ترشح زیاد بزاق و غیره برای بیمار ایجاد می شود که معمولاً بعد از چند روز برطرف می گردد .

ارتودنسی ثابت یا متحرک کدام بهتر است ؟
پلاک ارتودنسی متحرک دندان می تواند بصورت مستقل و یا قبل و یا همزمان با درمان ارتودنسی ثابت تجویز شود. پلاک ارتودنسی متحرک دندان باید بصورت شبانه روزی به جز سه وعده غذایی اصلی مورد استفاده قرار بگیرد.باید توجه داشت که اثر بخشی دستگاه های ارتودنسی متحرک دندان به استفاده پیوسته و بدون فاصله آنها بستگی دارد. بعد از هر وعده غذایی اصلی و تمیز کردن دندانها به کمک یک مسواک دیگر بدون استفاده از خمیر دندان و فقط توسط مسواک و مایع ظرفشویی تمیز شده و سپس زیر جریان آب شسته می شوند. ماساژ سقف دهان توسط قسمت نرمی انگشت شست بعد از مسواک زدن دندانها به منظور تقویت جریان خون و کمک به بهداشت زیر پلاک توصیه می شود.

بعضی از پلاک های ارتودنسی متحرک دندان دارای پیچ می باشد. با هر بار باز کردن پیچ تنها 25/0 میلیمتر پلاک ارتودنسی متحرک دندان باز می شود که سبب افزایش عرضی فک بالا می شود. در اثر باز کردن پیچ ممکن است فاصله ای میان دندانها (مخصوصا دندانهای جلو) ایجاد شود که نگران کننده نیست و ظاهر شدن این فاصله نشانه پاسخ به درمان می باشد. با باز کردن پیچ ممکن است مقداری درد در دهان احساس شود که برای کاهش درد بیمار می تواند از داروی مسکن مانند استامینوفن استفاده کرد. در صورتی که پلاک ارتودنسی متحرک دندان پیچ داشته باشد، ممکن است در مورد روند سفت کردن پیچ دستگاه ارتودنسی متحرک دندان و زمان استفاده از آن، براساس پیشرفت درمان ،

تغییراتی داده خواهد شد که متخصص ارتودنسی در حین ویزیتهای درمانی این مسائل را گوشزد می نماید. اگر بیمار چند روز از پلاک ارتودنسی متحرک دندان استفاده نکند ممکن است پلاک ارتودنسی متحرک دندان در دهان در محل خود قرار نگیرد که به علت عدم تطابق پلاک ارتودنسی متحرک دندان با دهان است. این امر مخصوصا در پلاک های ارتودنسی متحرک دندان پیچ دار مشاهده می شود.

در زمانی که بیمار چند روز از پلاک ارتودنسی متحرک دندان پیچ دار استفاده نمی کند ، به دلیل بازگشت نتایج درمانی پلاک ارتودنسی متحرک دندان در دهان نخواهد نشست و نیاز است که مجددا قالب گیری شود و به بیمار پلاک ارتودنسی متحرک دندان دیگری تحویل داده شود. در پلاک های ارتودنسی متحرک دندان پیچ دار باید طبق دستور داده شده در زمان معین با آچار مخصوص ، پیچ آن را باز کرد. به این ترتیب که آچار را در سوراخی که در راستای انتهایی پیکان قرار داده و به سمت نوک پیکان تا انتها یک دور چرخانده شود.

ارتودنسی ثابت چیست؟

منظور از ارتودنسی ثابت این است که دستگاه ارتودنسی از دهان خارج نشود. در دستگاه ارتودنسی ثابت اجزا به شکل نگین هایی روی دندان چسبانده شده و ثابت می شوند. نام این نگین ها براکت است. ارتودنسی ثابت برخلاف ارتودنسی متحرک، به همکاری بیمار وابسته نمی باشد.

طول درمان ارتودنسی ثابت به صورت متوسط 2 سال می باشد ولی براساس نوع ناهنجاری بیمار و شدت مشکل می تواند به زمان ارتودنسی ثابت اضافه شود. بیمار در هنگام دوره ارتودنسی ثابت نباید غذاهایی با قوام سفت مانند ته دیگ، بلال، میوه های هسته دار، زیتون و غیره را استفاده کند. در صورت استفاده از این مواد، ممکن است براکت ارتودنسی ثابت از دندان جدا شود که درصورت کنده شدن براکت جدیدی برای بیمار چسبانده شود. بروز این مشکل در ارتودنسی ثابت می تواند باعث طولانی شدن زمان درمان و آسیب به دندان گردد. در دوره ارتودنسی ثابت بیمار از نظر بهداشت، به مراقبت های خاصی و با دقت بیشتری نیاز دارد تا از ایجاد تغییر رنگ و پوسیدگی در دندانها جلوگیری به عمل بیاید

هدف ارتودنسی ثابت

هدف از ارتودنسی ثابت: حرکت دندانها در فضای مناسب، مرتب کردن دندانهای شلوغ و تصحیح روابط دندانهای دو فک می باشد. در مرحله اول ارتودنسی ثابت براکت ها بر روی دندانها چسبانده می شوند و یک سیم از بین براکت ها گذرانده می شود. این سیم با کش های بسیار ظریف به براکت های ارتودنسی ثابت انداخته می شود. این کش ها می توانند سفید و یا رنگی باشند. این کش ها در هر جلسه عوض میشود.

در ارتودنسی ثابت تعویض سیم ها هر جلسه ممکن است انجام نشود و براکت ها هم تا انتهای دوره درمانی ارتودنسی ثابت در دهان باقی می مانند. در بعضی از موارد ارتودنسی ثابت نیاز است که از بیمار دندان کشیده بشود. دندان های مورد نظر برای کشیدن براساس نوع ناهنجاری، شدت ناهنجاری، سن مراجعه بیمار، می تواند هر نوع دندانی باشد اما معمولاً آسیاهای کوچک فک بالا و پایین مد نظر قرار میگیرند.

به عنوان یک قانون در درمان ارتودنسی ثابت، هرگز دندانهای نیش کشیده نمی شوند حتی اگر کاملاً بیرون زده و یا کاملا نهفته باشند. مگر اینکه شرایط دندان نیش نهفته به گونه ای باشد که در موقعیتی قرار گرفته باشد که امکان حرکت دادن آن وجود نداشته باشد. درمان ارتودنسی ثابت با چسباندن سیم و براکتهای ارتودنسی به دندانها انجام شده و در داخل دهان ثابت می ماند. مدت درمان ارتودنسی ثابت به طور تقریبی از12 ماه تا 3 سال بر اساس نوع ناهنجاری متفاوت می باشد و گاهی در برخی از مشکلات دندانی فکی می تواند از این مدت هم بیشتر باشد. در زمان درمان ارتودنسی ثابت باید به نکات زیر توجه داشت.

ارتودنسی ثابت یا متحرک کدام بهتر است ؟
همکاری و مراجعات منظم و به موقع بیمار به مطب جهت فعال کردن سیم و فنرهای ارتودنسی ثابت لازم است.
بعد از چسباندن سیم های ارتودنسی ثابت در دهان، چند روز اول صحبت کردن و غذا خوردن دچار مشکل خواهد شد اما به مرور زمان به آن عادت خواهید کرد.
• بعد از وصل کردن براکت ارتودنسی ثابت تا چند روز از غذاهای نرم استفاده کنید.
• در روزهای اول درمان ارتودنسی ثابت از خوردن مواد غذایی رنگی مثل سس ، سبزی ، نوشابه ، چای ، قهوه و … خودداری کنید.
• در طی درمان ارتودنسی ثابت از جویدن آدامس و خوردن غذاهای سفت و چسبنده مثل ته دیگ و آدامس به منظور جلوگیری از شکستن و کج شدن سیمهای ارتودنسی ثابت شدیداً اجتناب کنید.
• از شکستن تنقلات مثل تخمه و بادام … در ارتودنسی ثابت خودداری کنید.
• برای جلوگیری از گیر غذایی و پوسیدگی دندانها در ارتودنسی ثابت می بایست براکتها و سیمهای ثابت ارتودنسی ثابت توسط مسواک های مخصوص و برسهای بین دندانی تمیز شود تا از بو گرفتن و تغییر رنگ رنگ دندانها جلوگیری گردد.
• در طی درمان ارتودنسی ثابت هنگام فعالیتهای شدید و ورزشهای سنگین که ممکن است همراه با ضربه به سر و صورت همراه باشد و یا هنگام ورزش شنا مراقب سیمهای ارتودنسی ثابت باشید و در صورت امکان از محافظ استفاده کنید.
• در صورت افتادن براکتهای ارتودنسی ثابت یا شل شدن آنها ، سریعاً به مطب مراجعه نمائید.

اجزای دستگاه ارتودنسی ثابت

براکت ارتودنسی ثابت

نگین های فلزی که بر روی دندانها چسبانده می شوند. البته انواع دیگری از براکت ارتودنسی ثابت به شکل براکت های سرامیکی هم وجود دارد که همرنگ دندانها بوده و مزیت کمتر دیده شدن اجزای ارتودنسی ثابت را به همراه دارد.

بند ارتودنسی ثابت

حلقه های فلزی که به دور دندانهای آسیای اول یا دوم قرار میگیرند. بند ارتودنسی ثابت حلقه ای است که به صورت معمول روی دندانهای آسیای بزرگ قرار می گیرد. به دلیل اینکه این دندانها تحت فشار بیشتری از طرف دستگاه های ارتودنسی ثابت و نیروی ماضغه قرار دارند، به طور معمول متخصصین ارتودنسی ترجیح می دهند بجای چسباندن براکت ارتودنسی ثابت (تیوب) از سمان کردن حلقه های بند روی آنها استفاده کنند.

جداکننده ارتودنسی ثابت

حلقه های لاستیکی که قبل از تعبیه بند های ارتودنسی ثابت بین دندانهای عقب قرار می گیرد تا فضای لازم برای قرارگیری بند های ارتودنسی ثابت ایجاد گردد.
اورینگ ارتودنسی ثابت
حلقه هایی کشی با انواع رنگ ها که بعد از قرار دادن سیم ارتودنسی ثابت روی تک تک براکت های ارتودنسی ثابت قرار گرفته و سیم را به براکت ها وصل می کند.

سیم ارتودنسی ارتودنسی ثابت

سیم پیوسته ای که از عقب به جلو روی تمام براکتهای ارتودنسی ثابت قرار می گیرد و با اعمال نیرو باعث حرکت دندان ها می گردد.